علائم و درمان زخم معده

زخم‌های گوارشی معمولاً در سطح داخلی معده یا بخش اولیه روده باریک ایجاد می‌شوند. در اغلب موارد زخم‌های گوارشی به خاطر مصرف دراز مدت داروهای ضد التهاب و عفونت باکتریایی اتفاق می‌افتد. البته این نکته را در نظر بگیرید که در ایران معمولاً به تمامی زخم‌های گوارشی زخم معده گفته می‌شود. ما هم در ادامه مقاله به جای عبارت زخم گوارشی از عبارت زخم معده کمک خوهایم گرفت. در ادامه مقاله قصد داریم تا علائم، علل و روش‌های تشخیص و درمان زخم معده را بررسی کنیم.

عامل زخم معده چیست؟

این بیماری دردناک یکی از بیماری‌هایی است که در دهه ۸۰ میلادی کشف شد. قبل از آن تا مدت‌ها تصور می‌شد که مصرف غذاهای تند، سیگار کشیدن و یا داشتن استرس می‌تواند منجر به بروز این مشکلات گوارشی شود. پس از کشف باکتری مولد این زخم‌ها در معده، دانشمندان متوجه شدند که مصرف غذا، داشتن استرس یا سیگار تنها می‌تواند علائم این بیماری را پررنگ‌تر کند. در حقیقت این بیماری به خاطر رشد و تکثیر باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده افراد ایجاد می‌شود.

این باکتری در آب و غذا وجود دارد و از این طریق وارد بدن می‌شود. شاید تعجب کنید ولی چیزی در حدود ۷۰ درصد جمعیت جهان این باکتری را از دوران کودکی در بدن خود دارند، ولی تنها در حالت‌هایی که این باکتری به مخاط و لایه پوششی دستگاه گوارش آسیب بزند و این قسمت‌های آسیب دیده توسط اسید غلیظ معده پوشانده شوند، علائم بروز می‌کنند. خونریزی، عفونت، التهاب و سایر مشکلات نتایج تاخیر در تشخیص و پیگیری روند درمانی زخم معده می‌باشد.

نشانه های زخم معده

زخم معده همیشه علائم مشخص و تکراری ندارد. البته در بیشتر موارد این زخم‌ها با دردهای شدید همراه هستند. زمانی که معده خالی باشد و اسید معده سطح مخاطی روده را پوشانده باشد، این دردها شدیدتر هستند. دردهای شکمی در قسمت معده می‌توانند از چند دقیقه تا چند ساعت به طول بیانجامند. سایر نشانه‌های زخم معده عبارت‌اند از:

• تهوع
• استفراغ
• کاهش وزن
• مدفوع سیاه
• سرگیجه
• سختی تنفس
• خستگی بی‌دلیل
• رنگ‌پریدگی پوست
• استفراغ خونی

با مشاهده چند علامت به صورت همزمان لازم است تا هر چه سریع‌تر برای تشخیص و درمان زخم معده به پزشک مراجعه کنید، زیرا تأخیر در درمان زخم‌های معده می‌تواند باعث بروز خونریزی در قسمت‌های معده و روده شود.

روش‌ تشخیص زخم معده

قبل از اینکه به بررسی درمان زخم معده بپردازیم، لازم است تا از وجود این بیماری اطمینان حاصل کنید. پزشک پس از معاینه و بررسی سوابق پزشکی و داروهای مصرفی شما می‌تواند آزمایش‌هایی را برای شما تجویز کند تا از وجود هلیکوباکتر در بدن شما اطمینان حاصل کند. اگر آزمایشگاه حضور باکتری هلیکوباکتر پیلوری را در معده شما تایید کند، سپس لازم است با مراجعه مجدد به پزشک، روند درمانی را آغاز کنید. در شرایطی ممکن است پزشک معالج شما از روش تشخیصی آندوسکوپی کمک بگیرد.

همه چیز درباره درمان زخم معده

پس از تشخیص و تایید پزشک لازم است تا به صورت همزمان با تغییر شیوه زندگی، به‌کارگیری درمان‌های خانگی و البته مصرف داروهای تجویز شده، هرچه سریع‌تر علائم و دردها را کنترل و بیماری را مهار کنید. معمولا پزشکان در کنار داروهایی که تجویز می‌کنند، پیشنهاد می‌کنند تا بیمار عادت‌های سالم‌تری را در رژیم غذایی خود بگنجانند. رعایت موارد زیر کمک می‌کند تا دوره درمانی شما کوتاه‌تر شود.

• کنترل استرس و اضطراب
• افزایش کیفیت و طول خواب
• دوری از دخانیات الکل و مواد مخدر
• تغییر داروهای مسکن زیر نظر پزشک
• افزایش مصرف خوراکی‌های پروبیوتیک
• مصرف مقادیر بالایی از میوه سبزی و غلات سبوس دار

داروهای مفید برای زخم معده

از مهم‌ترین داروها می‌توان به دراگ‌های متوقف کننده تولید اسید معده اشاره کرد. این داروها می‌توانند روند ترمیم و درمان زخم معده را تسهیل کنند. پزشکان بسیاری در سراسر جهان برای از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری از آنتی‌بیوتیک‌های مشخص با دوز مصرفی مناسب برای بهبود علائم بیمار استفاده می‌کنند.

برخی پزشکان نیز داروهای ضد اسید برای کاهش تولید اسید معده استفاده می‌کنند، این داروها با خنثی کردن اسید تولید شده می‌توانند درد زخم معده را کنترل کنند. برخی داروها نیز می‌توانند از سلول‌های معده محافظت کنند. این داروها به عنوان داروهای محافظت از لایه داخلی معده و روده باریک شناخته می‌شوند. زیرا می‌تواند از تاثیرات اسید معده بر روی لایه مخاطی معده و روده محافظت کنند.

درمان زخم معده چگونه است؟

این بیماری باید در زمان درستی تشخیص داده شود، زیرا تاخیر در درمان می‌تواند منجر به بروز سرطان معده در افراد شود. همواره سعی کنید تا در طول درمان سبک زندگی خود را تغییر دهید و از مصرف غذاهایی که اسیدیته (ph) اسید معده ترشح شده توسط بدن شما را کاهش می‌دهند، خودداری کنید.

برای مثال باید مصرف ترشیجات حاوی سرکه و یا غذاهای بسیار فلفلی را محدود کنید. توجه کنید که در اغلب موارد بیماران با موفقیت ۱۰۰ درصدی این بیماری را درمان می‌کنند. توجه کنید که زخم‌معده بیماری بسیار عود کننده‌ای می‌باشد. در صورت تکرار علائم لازم است تا برای بار دوم آزمایش دهید و آندوسکوپی معده را به نزد پزشک ببرید تا روند درمانی را بگذرانید. پس از درمان سعی کنید تا سبک زندگی سالم و تغذیه درست را ادامه دهید.

مهم‌ترین عواملی که باعث مقاومت بدن به درمان می‌شوند، عبارت‌اند از:

• عدم مصرف داروها طبق تجویز پزشک
• ادامه استعمال دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی
• عفونت معده با سایر میکرو ارگانیسم‌های پاتوژن
• مقاومت گونه‌های جدید هلیکوباکتر به آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده
• بروز اختلال در میزان اسید معده ترشح شده به خاطر مصرف دارو در خود درمانی

خوراکی‌های مفید در درمان زخم معده

توجه کنید که مصرف غذاهایی با مقادیر بالایی از فیبر، ویتامین A، سلنیوم و روی می‌تواند در افزایش و بهبود فعالیت سیستم ایمنی موثر باشد. مصرف مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها و خوراکی‌های پروبیوتیک می‌تواند در کاهش تعداد باکتری‌های هلیکوباکتر و تاثیر بهتر داروها موثر باشند. آنتی‌اکسیدان‌ها در خوراکی‌های بسیار زیادی از جمله قهوه گانودرما یافت می‌شوند. توجه کنید که مصرف شکلات، فلفل تند، لیموترش، غذاهای سرخ کرده و دانه‌های خردل باید در طول دوره درمان محدود شود.

نکات پایانی

توجه کنید که بیماری‌های گوارشی اغلب به خاطر داشتن رژیم غذایی نامتعادل و غیر سالم ایجاد می‌شوند؛ بنابراین تغییر تغذیه نقش مهمی در بهبود و درمان زخم معده دارد. با پیروی از برنامه غذایی سالم می‌توانید ترمیم ضایعات معده را تسهیل کنید و از مخاط دستگاه گوارشی خود در برابر اسید ترشح شده محافظت کنید. تغییر عادات غذایی در دراز مدت  (قطع مصرف غذاهای مضر) می‌تواند در بهبود درمان زخم معده موثر باشد.