علت خون دماغ شدن؛ آیا خون دماغ نشانه سرطان خون است؟
دلیل اصلی خون دماغ شدن چیست؟
خون دماغ شدن در واقع همان خونریزی بینی است که امروزه به یکی از شایعترین مشکلات در بین کودکان و جوانان تبدیل شده است. بینی ما مویرگ‌های زیادی دارد، این رگ‌های ظریف می‌توانند به سادگی دچار خونریزی شوند. در ادامه مقاله قصد داریم تا علت خون دماغ شدن بین بزرگسالان و کودکان را بررسی کنیم و ببینیم که آیا این اختلال می‌تواند ارتباطی با سرطان داشته باشد یا خیر؟
آنچه در ادامه خواهید خواند:
علت خون دماغ شدن
خون دماغ ممکن است در ابتدا باعث نگرانی شما شود، ولی علاوه بر سرطان بینی سینوس یا سرطان خون می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. برای مثال اگر خون دماغ ماهی یکبار اتفاق بیفتد، احتمالا مشکل خاصی وجود ندارد، ولی اگر خون دماغ شدن شما به صورت متوالی با فواصل زمانی کوتاه رخ دهد، لازم است که هرچه سریع‌تر، به پزشک مراجعه کنید.
- اختلال تلانژکتازی
- سرماخوردگی شدید
- آسیب دیدن بینی و صورت
- عفونت و اختلالات انعقادی خون
- بروز التهابات در پوشش داخلی بینی
- فروبردن اشیا خارجی کوچک به درون بینی
- استفاده از داروهایی مثل آسپرین و ایجاد لخته در خون
- آلرژی یا استفاده از مواد مخدر غیرقانونی مثل کوکائین
- تصلب شرایین در افراد بزرگسال (به خاطر فشار خون بالا)
- کمبود اکسیژن در ارتفاعات بالا به خاطر رقیق‌تر شدن هوا
- خشکی بیش از حد بینی در فصل زمستان و دست بردن در داخل بینی
- محرک‌های شیمیایی موجود در وسایل نظافتی یا دودهای شیمیایی محل کار
- استفاده مکرر از اسپری بینی و داروها برای درمان گرفتگی یا خارج کردن ترشحات
در شرایط جدی تری که خون دماغ شدن به همراه کبودی بروز دهد، لازم است که شما برای بررسی علائم اولیه سرطان خون به پزشک معالج مراجعه کنید، چرا که حضور تومور در بینی، لخته شدن خون و گرفتگی اختلالات عروق خونی از علائم و علت مهم سرطان خون هستند.
علل کمتر شناخته شده خون دماغ شدن عبارتند از
- بارداری
- مصرف الکل
- سرطان بینی
- جراحی صورت
- اختلالات خونریزی
- ترومبوسیتوپنی ایمنی
انواع مختلف خون دماغ
انواع مختلف خون دماغ توسط محل خونریزی توصیف می‌شوند. با این حال در شرایط عمومی ۲ نوع خونریزی اصلی وجود دارد که یکی جدی‌تر از دیگری است.
خون دماغ خلفی
این اختلال به خاطر خونریزی در قسمت‌های داخلی بینی ایجاد می‌شود. در این بیماری عروق خونی بزرگ‌تری که در قسمت پشت و نزدیک به گلو هستند، شروع به خونریزی میکنند. در این شرایط خونریزی ممکن است شدید شود و بیمار بلافاصله به مراقبت‌های پزشکی نیاز پیدا کند. این خونریزی در بزرگسالان شایع‌تر است و می‌تواند دلایل جدی تری مثل عفونت یا سرطان خون داشته باشد.
خون دماغ قدامی
اگر خونریزی از قسمت جلویی بینی که با نام سپتوم شناخته می‌شود، شروع شود، نوع خونریزی از نوع قدامی است. این اختلال معمولاً جدی نیست و در کودکان بیشتر شایع است. خون دماغ قدامی در داخل خانه درمان می‌شود. رگ‌های خونی کوچک و مویرگ‌های بسیار نازکی در قسمت جلویی بینی قرار گرفته‌اند بسیار ظریف و شکننده هستند و به راحتی پاره می‌شود. پس اگر کودکی فشار بیش از حد به این مویرگ‌ها وارد کند، طبق انتظار این نوع خون دماغ شدن، رخ خواهد داد.
چه کسانی ممکن است خون دماغ شوند؟
خون دماغ شدن ممکن است به دلایل متفاوتی رخ دهد، با این حال افرادی هستند که بیشتر دچار این اختلال می‌شود برای مثال:
زنان حامله
در اوایل دوران بارداری رگ‌های خونی بیشتر منبسط می‌شوند و همین امر باعث می‌شود تا رگ‌های خونی ظریفی که در پوشش داخلی بینی قرار گرفته‌اند، تحت فشار بیشتری قرار گیرند. البته افرادی که داروهای رقیق کننده مثل وارفارین و آسپرین را برای اختلالات لخته شدن خون مصرف میکنند نیز در معرض خون دماغ شدن قرار دارند.
بزرگسالان بین ۴۵ تا ۶۵ سال
لخت شدن و خون دماغ شدن در بزرگسالان ممکن است بیشتر طول بکشد. افرادی که از داروهای فشارخون، تصلب شرایین و آسپرین استفاده میکنند، ممکن است خون دماغ شدن را بیشتر از سایرین تجربه کنند. این داروها باعث سخت شدن دیواره سرخرگ و بروز اختلالات خونریزی از بینی خواهد شد.
کودکان بین ۲ تا ۱۰ سال
فرو بردن انگشت یا اشیاء تیز،آلرژی، سرماخوردگی و هوای خشک نیز می‌تواند باعث بروز خون دماغ در کودکان شود.
پیشگیری از خون دماغ شدن یا خونریزی بینی
به کمک این روش‌ها شما می‌توانید از خون دماغ شدن طبیعی جلوگیری کنید.
- کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها و خودداری از دست خوردن داخل بینی و ایجاد آسیب‌های بافتی
- کمک گرفتن از از دستگاه بخور در هنگام خشک یا گرم شدن هوای داخلی ساختمان
- ترک سیگار برای بهبود وضعیت مخاط بینی
- باز نگه داشتن دهان در هنگام عطسه
پس از خون دماغ شدن چه کنیم؟
سرتان را عقب نگیرید و ۲ الی ۳ دقیقه قسمت قدامی بینی را به دست و انگشت فشار دهید. اگر سر خود را عقب برید ممکن است خون داخل حلق بریزد یا وارد معده شود. پس از کم شدن خونریزی، به پزشک مراجعه کنید تا محل خونریزی شناسایی شده و از روش مناسب برای کنترل خونریزی در ناحیه شناسایی شده استفاده شود.
در شرایط حاد ممکن است از تامپون‌های مخصوص خونریزی استفاده شود. این باندها به پماد آنتی بیوتیک آغشته شده و چیزی در حدود ۳ تا ۵ روز داخل بینی باقی می‌مانند.
اگر خونریزی شما به صورت خود به خود پس از چند ثانیه قطع شد، بهتر است با گذاشتن یخ بر روی پیشانی از بروز مجدد آن جلوگیری کنید. شما می‌توانید از داروهای گیاهی و فیتیله‌های داخل بینی کمک بگیرید. به کمک فیتیله گذاری خونریزی شما بند خواهد آمد. با این حال شما می‌توانید از تجهیزات طب مدرن یعنی تامپون و پنبه نیز استفاده کنید.
خون دماغ شدن و سرطان
برخی از افراد با این تفکر زندگی میکنند که خون دماغ شدن حتماً نشانه سرطان است. در واقع خون دماغ شدن هیچ ارتباط دقیقی با سرطان خون یا سینوس‌های بینی ندارد. شما هم قطع خاطرات خون دماغ شدن خود را از دوران کودکی به یاد دارید، با این حال برخی افراد در بزرگسالی نیز دچار خونریزی‌های آزاردهنده و مکرر می‌شوند.
آیا هر خون دماغ شدنی به معنای سرطان خون است؟
طبق گفته‌های دکتر ساعدی، ۹۹% از علل و علت خون دماغ شدن ارتباطی با مشکلات انعقادی و سرطان خون ندارند. این فوق تخصص و استادیار دانشگاه علوم پزشکی می‌گوید که خون دماغ شدن می‌تواند به خاطر اختلالات پلاکتی و ضایعات مخاط بینی رخ دهد. البته با بررسی نتایج و جواب تست‌های انعقادی، تست عملکرد پلاکت و بررسی بیمار توسط متخصص گوش و حلق و بینی، می‌توان علت اصلی خون دماغ شدن را پیدا کرد.
علائم سرطان خون در کودکان
ارتباط سرطان خون و خون دماغ یکی از مسائلی است که والدین در رابطه با آن نگران هستند. عوامل ژنتیکی می‌توانند تا حد قابل توجهی در بروز بیماری سرطان تأثیرگذار باشند. از مهمترین علائم سرطان خون در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم غدد لنفاوی
- بزرگ شدن شکم و طحال
- تورم مفاصل و رنگ پریدگی صورت
- کمردرد، ضعف و تجربه دردهای استخوانی
توجه کنید که سرطان خون هیچ ارتباط علمی با خون دماغ شدن ندارد. خونریزی بینی ممکن است به خاطر آلاینده‌های موجود در هوا و نارسایی طبیعی بدن رخ دهد. برای راه‌های تشخیص سرطان خون به جز توجه به خون دماغ شدن لازم است تا برای بررسی سازگاری بافتی، آزمایش خون و نمونه گیری کروموزومی از کبد، طحال و غدد لنفاوی به پزشک معالج مراجعه کنید.
آیا عفونت خون همان سرطان خون است؟
عفونت خون یکی از بیماری‌های شایعی است که با سرطان خون تفاوت‌های بسیار زیادی دارد. معمولاً افرادی که نقص ایمنی دارند به به خاطر ورود باکتری‌ها و ویروس‌ها به خون، به این بیماری مبتلا می‌شوند. در نظر داشته باشید که بیش از نیمی از مبتلایان به سرطان خون بالای ۷۰ سال سن دارند، درحالی که عفونت خون ممکن است در هر سنی رخ دهد.
عفونت خون چیست؟
سپسیس یا همان عفونت خون شدید، نوعی بیماری است که به خاطر ورود باکتری، قارچ و ویروس به بدن اتفاق افتاده است. البته در شرایط بروز عفونت، حاملین عفونی باید بتوانند خود را به جریان خون برسانند تا این بیماری را در نقاط مختلف بدن منتشر کنند.
از شایعترین علل عفونت‌های منجر به سپسیس (عفونت خون) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کشیدن دندان در محیط‌های غیر استریل یا عوض نکردن به موقع بانداژ و پانسمان دندان
- قرار گرفتن زخم‌های باز در معرض محیط آلوده به باکتری و ویروس
- عفونت‌های ناشی از کاتتر (در مراحل دیالیز یا شیمی درمانی)
- نیش آلوده حشرات و بروز عفونت شکمی در بدن
- قرار گرفتن در معرض باکتری‌های مقاوم به دارو
- عفونت کلیوی در دستگاه و مجاری ادراری
چه کسانی در معرض ابتلا به عفونت خون هستند؟
- خردسالان و افراد مسن
- کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
- افراد مصرف کننده هروئین و سایر مواد مخدر وریدی
- افرادی که بهداشت فردی و بهداشت دهان را رعایت نمی‌کنند.
- کسانی که در محل کارشان در معرض ویروس و باکتری‌های زیادی قرار می‌گیرند.
انواع مختلف سرطان خون را بشناسید.
سرطان خون (لوسمی) انواع متفاوتی دارد. با توجه به اینکه چه نوع گلبول‌های خونی درگیر سرطان شوند، می‌توانیم بیماری را در دسته‌بندی‌های متفاوتی جای دهیم.
سرطان خون ممکن است باعث بروز تومورهای خوش خیم و بدخیم در نقاط مختلف بدن شود. با این حال سرطان را می‌توان از لحاظ سرعت پیشرفت به دو نوع حاد و مزمن تقسیم بندی کرد.
لوسمی حاد، رشد تندی دارد و سریع گسترش پیدا می‌کند. در حالی که لوسمی مزمن به اصطلاح، سرطان تنبل شناخته می‌شود و در بلند مدت گسترش پیدا می‌کند.
- علائم عفونت خون
- ضعف، تب شدید و لرز
- رنگ پریدگی در صورت
- عدم تولید یا تولید اندک ادرار
- افت فشار ناگهانی، از کار افتادگی یا نارسایی اندام‌ها
اگر این علائم با نشانه‌هایی مثل کبودی‌های مکرر، خواب‌آلودگی همیشگی، تورم و خونریزی لثه یا بینی و تب طولانی همراه شوند، لازم است تا برای بررسی علائم اولیه سرطان خون به پزشک مراجعه کنید.
اگر سیستم لنفاوی شما دچار سرطان شود، شما به لنفوم مبتلا شده‌اید. در این شرایط بخشی از سیستم ایمنی بدن در حال مبارزه با بیماری‌ها و عفونت‌ها چست.
میلوم نیز نوعی از سرطان خون است که گلبول‌های سفید و پلاسما را درگیر می‌کند. در این شرایط سلول‌های سرطانی در مرکز استخوان تجمع پیدا میکنند و سلول‌های سالم را از بین می‌برند.
تشخیص عفونت و سرطان خون چگونه است؟
از آنجا که علائم این بیماری با بسیاری از سرطان‌ها یکسان است لازم است برای تشخیص و تأیید نهایی حضور عفونت در خون به پزشک مراجعه کنید. معمولا پزشکان با معاینه دما، فشار خون و آزمایشات دقیق تر می‌توانند تمامی علائم ویروسی باکتریایی را مشاهده کنند. آزمایش بررسی سطح اکسیژن، شمارش سلول‌های خون، سرعت انعقاد و ترکیبات ادرار از مهمترین مواردی هستند که به تشخیص و پیشبینی پیشرفت عفونت‌های ویروسی و باکتریایی کمک میکنند.
نتیجه گیری
دانشمندان هنوز هیچ ارتباط دقیق و قطعی بین خون دماغ شدن و سرطان نیافته‌اند، بنابراین بروز خون دماغ شدن دلیلی بر حضور سلول‌های سرطانی نیست و خونریزی بینی می‌تواند دلایل بسیار متفاوتی داشته باشد. البته در صورت تکرار شدن این خونریزی‌ها لازم است برای پیگیری و بررسی دلایل بروز خون دماغ، به درمانگاه و مراکز درمانی معتبر مراجعه کنید. تا پزشک معالج بتواند با بررسی آزمایش‌های نهایی بهترین راه درمان را برای شما پیش بگیرد.
سوالات متداول
آیا خون دماغ علائم سرطان خون است؟
اگر به صورت مکرر خون دماغ شدن را تجربه می‌کنید، بهتر است علاوه بر کاهش مواجهه با باکتری ها و تمیز نگه داشتن بینی به پزشک مراجعه کنید تا در صورت بروز عفونت یا سرطان، درمان شما هر چه سریع‌تر آغاز شود.
آیا خون دماغ شدن خطرناک است؟
بسیاری از کودکان و بزرگسالان در طول سال چندین بار خون دماغ شدن را تجربه میکنند. پیشنهاد می‌کنیم که برای جلوگیری از بروز عفونت یا ورود خون به حلق و مری به پزشک مراجعه کنید تا علائم یکسان و علت خون دماغ و سرطان توسط پزشک بررسی شود. در این شرایط شما می‌توانید بدون نگرانی و با آگاهی از مشکلات درونی به درمان بیماری‌ها بپردازید.
