تفاوت تشنج و صرع؛ راه های پیشگری و درمان
علائم صرع و تشنج
با شناخت بیماری صرع انواع مختلف آن می‌توانید در صورت بروز تشنج تفاوت غش یا صرع نوع آن را تشخیص دهید تا سپس اقدامات لازم را انجام دهید. در ادامه به بررسی تفاوت تشنج و صرع دلایل، علائم، انواع و روش‌های تشخیصی و درمانی بیماری صرع پرداخته شده است.
آنچه در ادامه خواهید خواند:
بیماری صرع چیست؟
صرع یک اختلال عصبی در سیستم عصبی مرکزی می‌باشد و معمولاً باعث بروز رفتارهای غیر معمول و از دست دادن هوشیاری می‌شود. این حرکات ممکن است تکرار شونده و به صورت کاملا ناگهانی رخ دهند. صرع می‌تواند در مواردی منجر به تشنج شود.
علائم صرع
با توجه به اینکه کدام قسمت از مغز درگیر شده است، ممکن است علامات در افراد مختلف متفاوت باشد. برای مثال انواع مختلف صرع می‌توانند باعث بروز اختلال در دستگاه گوارش، بروز رفتارهای غیر عادی، ادراکات حسی غیر طبیعی، مات شدن، تاری دید و حرکات تشنجی در برخی از اندام‌ها شوند.
انواع بیماری صرع
توجه کنید که برخلاف تصور مردم صرع انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین انواع بیماری صرع عبارت‌اند از:
- کوچک یا پتی مال
- بزرگ یا تونیک
- موضعی پیوسته
- کانونی
- سلام
- رفلکسی
- آتونیک
- لنوکس
علائم صرع و تشنج
توجه کنید که در هنگام بروز تشنج، فرد سابقه بروز اختلالات عصبی را ندارد و ممکن است فقط تاری دید را تجربه کرده باشد و به خاطر افت قند خون یا افت شدید فشار خون، دچار غش شود.
در حالتی که پس از بروز علائم صرع و از دست رفتن هوشیاری، فرد بیمار توهمات شنوایی داشته باشد و حالت سرگیجه را دائماً با خود به همراه داشته باشد به احتمال بالا فرد بیمار، مبتلا به صرع می‌باشد. در برخی موارد بیماران صرع هیجانات جنسی عجیب و حالت سرخوشی دارند و قبل از بیهوش شدن بوی نامطبوع و احساس ترس زیادی را تجربه می‌کنند.
حتی در شرایطی نارسایی‌های رفتاری و روانی نیز در این افراد مشاهده می‌شود. بروز حرکات جویدن و لیسیدن لب‌ها و یا خندیدن پشت سر هم نیز در برخی از بیماران مبتلا به صرع کانونی مشاهده شده است.
علائم مشترک صرع و تشنج
در شرایطی اطرافیان بیمار قادر به تشخیص این موضوع نیستند که عضلات بیمار دچار صرع پیوسته شده‌اند یا فرد در حال تجربه تشنج می‌باشد. در حالتی که حرکات آرواره به مدت یک تا ده دقیقه ادامه داشته باشند و فرد هنگام بروز این حالت دچار تب شده باشد، به احتمال بالا حملات تشنج در فرد وجود دارد. از آنجا که تشنج تبی و صرع رفلکسی علائم نسبتا مشابهی دارند، لازم است تا در صورت وقوع علائم ذکر شده هرچه سریع‌تر آمبولانس را خبر کنید.
دلایل بروز علائم صرع
توجه کنید که این حملات با کاهش هوشیاری همراه هستند و معمولاً علل شایعی دارند. در اغلب موارد به خاطر وجود تومورهای مغزی، ضربه مغزی، ایست قلبی، سکته‌های قلبی متابولیک، خونریزی درون هیپوفیز، آسیب‌های عروقی یا قطع ناگهانی داروها رخ می‌دهند.
علائم صرع و تشنج و اختلال در زندگی
توجه کنید که افرادی که به بیماری های این چنینی مبتلا هستند، می‌توانند با حمایت از طرف کارفرما در بسیاری از مشاغل فعالیت داشته باشند. بهتر است افرادی که در محل کار بیماران حضور دارند، آشنایی کلی با صرع و علائم آن داشته باشند تا بتوانند در صورت بروز حملات فرد را در موقعیت ایمن قرار دهند.
علائم صرع و بارداری
بهتر است قبل از اقدام به بارداری حتما با پزشک خود مشورت کنید. در اغلب موارد مادران مبتلا به صرع می‌توانند کودکانی سالم به دنیا بیاورند. با این حال لازم است در تمامی دوران بارداری، احتیاط‌های لازم را به جا بیاورید.
در صورت مشاهده افراد مبتلا به صرع چه کنیم؟
- با طولانی شدن عدم هوشیاری و تشنج (۵ دقیقه بیشتر) با اورژانس تماس بگیرید.
- بیمار را در وضعیتی امن قرار دهید و سر بیمار را به صورت یک پهلو بخوابانید و کمی به سمت جلو خم کنید.
- هیچ چیز سفت و نرمی را در دهان بیمار قرار ندهید.
- سعی نکنید جلوی حملات و حرکات را بگیرید چون ممکن است باعث شکستگی استخوان‌ها شوید.
- از زدن سیلی و آب پاشیدن روی بیمار خودداری کنید.
تفاوت تشنج و صرع
برای تفاوت تشنج و صرع باید توجه کنید که تشنج زمانی رخ می‌دهد که نورون‌های مغزی به صورت نادرست تخلیه شده باشند و غلطت الکتریکی نامناسبی در دو طرف غشای سلول وجود داشته باشد. اگر این تشنج به صورت تکرار شونده اتفاق بیفتد، معمولاً با نام صرع شناخته می‌شود.
معمولاً چیزی در حدود یک درصد از نوزادان از بدو تولد تا سن ۱۴ سالگی به بیماری صرع مبتلا هستند ولی افراد بزرگسال نیز می‌توانند به صرع مبتلا باشند. فراموش نکنید که با این گفته‌ها به این نتیجه می‌رسیم که تمام تشنج‌ها صرع نیستند. برای مثال اگر بیمار دو سال هیچ تشنجی را تجربه نکند، نمی توان وی را مبتلا به بیماری صرع دانست.
صرع را با غش اشتباه نگیرید!
توجه کنید که غش در اغلب موارد به صورت تکرار شونده نیست و معمولاً به خاطر استرس و اضطراب، کمبود خواب، خستگی، تغذیه نامنظمی که باعث کاهش قند خون شده باشد، قاعدگی و یا عفونت‌هایی مثل آنفولانزا ممکن است اتفاق بیفتد. با اسکن مغز و انجام ام آر آی و سی تی اسکن، پزشک می‌تواند بیماری را تشخیص دهد.
معمولاً صرع علائم کاملاً جداگانه‌ای دارد و علل بروز آن در کودکان و بزرگسالان کاملاً متفاوت است.
آزمایش‌های تشخیصی صرع
پس از مشاهده علامات صرع باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید، به یاد داشته باشید که ممکن است چندین تست و آزمایش برای تشخیص بیماری صرع بر روی شما انجام شود. معمولاً پزشک با آزمایش‌های خون استعداد ژنتیکی شما را بررسی می‌کند، سپس با مطالعه نتایج ناشی از معاینات نورولوژیکی، عملکرد ذهنی، توانایی‌های حرکتی و رفتاری شما بررسی می‌شود.
سپس آزمایش‌هایی از جمله الکتروانسفالوگرام، و اسک گرافیک کامپیوتری مغز و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی انجام می‌شود. جراحات مغزی و ناهنجاری‌ها معمولاً در طی انجام این مراحل تشخیص داده می‌شوند.
فراموش نکنید که برای بهبود روند درمان ممکن است سایر تست‌هایی مثل نوروسایکولوژیست عصبی و روانی از سوی پزشک تجویز شود. پزشک شما باید بتواند بهترین استراتژی را برای درمان به کار بگیرد و دوز معینی از دارو را برای شما تجویز کند، بنابراین بهترین کار مراجعه به پزشک است پس از مشاهده علائم صرع و غش بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
عوارض احتمالی مصرف داروهای مربوط به صرع
معمولاً عوارض کوچکی مثل کاهش وزن، سرگیجه، خستگی و مشکلات خفیف حافظه در بیمارانی که داروهای صرع را مصرف می‌کنند، مشاهده می‌شود. ولی عوارض جانبی شدیدتر ممکن است در برخی از موارد زندگی را برای این افراد مختل کند. این عوارض عبارت‌اند از:
- مشکل در صحبت کردن
- افسردگی شدید
- میل به خودکشی
- خارش پوستی شدید
- التهاب اندام‌های خاصی مثل کبد
پس از مشاهده علائم صرع و غش مراجعه به پزشک لازم است تا تمامی علائم را به صورت دقیق گزارش دهید تا بهترین داروها برای شما تجویز شود. شما نمی‌توانید داروهای بدون نسخه و درمان‌های گیاهی را برای درمان قطعی این بیماری به کار بگیرید، بنابراین هیچ‌گاه بدون مشورت با پزشک داروهای مصرفی خود را قطع نکنید.
روش‌های درمان صرع و تشنج
رژیم کتوژنیک می‌تواند تا حد زیادی به کاهش میزان تشنج کمک کند. معمولاً رژیم‌های کم کربوهیدرات تا حد زیادی در بهبود علائم ناشی از صرع موثر هستند.
علاوه بر این محققین در حال مطالعه بر روی روش‌های درمانی با کمک تحریکات مغزی هستند. با تحریک قسمت‌های مشخصی از مغز می‌توان غلظت‌هایی متفاوت از امواج الکتریکی را به قسمت‌های مختلف مغز ارسال کرد تا تشنج‌ها کاهش پیدا کنند. با توجه به پیشرفت علم رادیو درمانی استریوتاکتیک به جرأت می‌توان گفت که در سال‌های آینده ما شاهد درمان‌های بالقوه‌ای برای بیماری صرع خواهیم بود.
طریقه شیوه زندگی نیز می‌تواند در شرایطی به کنترل بهتر بیماری کمک کند. داشتن خواب کافی، به دست داشتن دستبندهای هشداردهنده پزشکی و فعالیت‌هایی که بتوانند باعث تندرستی و کاهش افسردگی شوند، می‌تواند در بهبود بیماری موثر باشند. سعی کنید تا مصرف نوشیدنی‌های الکلی و دخانیات را کاهش دهید تا بتوانید زندگی سالم‌تری را تجربه کنید.
عوارض بروز علائم صرع و غش
احتمال خفگی در هنگام شنا یا حمام رفتن در بیماران صرع بسیار بالاست. احتمال تشنج زیر آب بیشتر می‌شود.
ریسک افتادن نیز معمولاً در این افراد بیشتر است، بنابراین افراد مبتلا به صرع ممکن است در طول دوره‌های زمانی مختلف دچار شکستگی استخوان شوند.
بسیاری از مبتلایان به این بیماری دچار بیماری‌های روانی می‌شوند، زیرا استرس شدید و افسردگی، میل به خودکشی و مشکلات روانی دیگر می‌تواند تا حدی باعث بروز اختلالات جدی در زندگی این افراد شوند.
عوامل خطر را جدی بگیرید!
فاکتورهای مشخصی وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را تا حد قابل توجهی افزایش دهند، بنابراین موارد زیرا را در نظر بگیرید که تمامی این موارد می‌توانند به نوعی احتمال بروز علائم صرع و غش را افزایش دهند.
- سن شروع بیماری
- تاریخچه خانوادگی
- سابقه آسیب به سر و جراحت‌های مربوط به موتور سواری یا دوچرخه سواری
- سکته‌ها و سایر بیماری‌های قلبی و عروقی
- عفونت‌های مغزی ازجمله مننژیت
- تشنج در دوره کودکی
جمع‌بندی
حال که با تفاوت علائم صرع و غش آشنا شده‌اید لازم است بدانید که از هر ۲۰ نفر، یک نفر دچار تشنج می‌شود این تشنج در صورت ادامه پیدا کردن می‌تواند منجر به بروز صرع در بیمار شود. معمولاً درصد کمی از بزرگسالان حداقل برای یک بار تشنج عمومی را تجربه می‌کنند. با توجه به نوع صرع، سن بیمار و داروهایی که برای سایر بیماری‌هایش استفاده می‌کند، درمان های متفاوتی برای صرع وجود دارد. بهتر است با مراجعه به پزشک و تنظیم میزان داروی مصرفی و آگاه کردن اطرافیان تان از استرس همیشگی بروز حملات بکاهید.
